مقدمه:

در این مقاله قصد داریم اصول اولیه‌ی متن خوانی را که در موفقیت شما در قسمت Reading آزمون‌هایی نظیر تافل و آیلتس موثر خواهند بود معرفی کرده و هر یک را به اختصار توضیح دهیم. اگر شما هم هنگام خواندن متون انگلیسی احساس سردرگمی کرده و از اینکه نمی‌توانید به سوالات درک مطلب پاسخ دهید احساس دلسردی می‌کنید، حتما این مقاله را تا انتها بخوانید. ابتدا بیایید کمی با متونی در قسمت درک مطلب یا همان Reading comprehension  آورده می‌شوند، آشنا شویم.

متون انتخابی درک مطلب چگونه متونی هستند؟

اگرچه در کتب آموزشی متون نسبتاً ساده‌ایی برای تقویت مهارت خواندن انتخاب می‌شوند، در امتحانات رسمی مانند تافل و آیلتس، معمولاً از متون دانشگاهی برای قسمت درک مطلب استفاده می‌شود. این متون عموماً توسط دانشجویان یا استادان انگلیسی زبان در زمینه‌ایی خاص نگاشته شده‌اند. البته ذکر این نکته لازم است که اگرچه این متون مرتبط به زمینه‌ی خاصی مانند، باستان شناسی، زیست، تاریخ، زبان، و….. بوده اما برای درک آن‌ها نیاز به دانش و آگاهی خاصی در این زمینه‌ها نیست. به یاد داشته باشید که مطالب مطرح شده در قسمت درک مطلب برای یک شخص معمولی قابل درک بوده و برای جواب دادن به سوال‌هایی که از این متون آورده می‌شوند، فقط و فقط باید به اطلاعات موجود در این متون اتکا کرد. پس نیازی نیست که شما حتماً یک زیست شناس باشید تا متنی که در مورد آبزیان است را درک کنید. حتی اگر در چنین متونی واژه یا اصطلاح تخصصی بکار برده شود، آن واژه یا اصطلاح در دل متن و یا در پایین آن توضیح داده شده است. حال که می‌دانیم متون درک مطلب آزمون‌های بین‌المللی از کجا می‌آیند، بیایید اصلی‌ترین دلایل عدم موفقیت در قسمت درک مطلب را در بین زبان‌آموزان بررسی کنیم.

دلیل عملکرد ضعیف زبان‌آموزان در قسمت درک مطلب چیست؟

عدم موفقیت در قسمت درک مطلب آزمون‌هایی نظیر تافل و آیلتس چند دلیل منطقی دارد که آن‌ها را در اینجا بررسی می‌کنیم.

شاید بتوان گفت که اولین و مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت در قسمت درک مطلب ضعف دامنه‌ی واژگانی شخص است. اگرچه برای پاسخ دادن به سوالات قسمت درک مطلب نیازی نیست که معنی تمام لغات موجود در متن را بدانید، اما اگر تعداد لغات جدید موجود در متن بیش از اندازه باشد، این امربه احتمال زیاد مانع درک درست شخص از متن می‌شود. همچنین زبان‌آموز پس از برخورد با حجم بالایی از لغات جدید در متن ممکن است از لحاظ روانی تضعیف شده و اعتماد بنفس و تمرکزش را از دست بدهد. یک دلیل دیگر، عدم آشنایی با تکنیک‌های متن خوانی است. اکثر زبان آموزان ابتدا متن را بطور کامل خوانده و سپس شروع به خواندن سوال‌ها می‌کنند. این روش برای اکثر زبان‌آموزان موثر نبوده و به آن‌ها در پیدا کردن پاسخ درست کمکی نخواهد کرد. عامل سوم را می‌توان در عدم مدیریت زمان داوطلب جستوجو کرد. بسیاری از زبان‌آموزان برای پیدا کردن پاسخ برخی از سوال‌ها زمان زیادی صرف کرده و در نتیجه زمان کافی برای پاسخ دادن به سوال‌های دیگر ندارند. حال بیایید چند عامل مهم در بهبود مهارت خواندن را با هم بررسی کنیم.

تقویت واژگان و دانش گرامری

تسلط بر واژگان بیشتر اگرچه ضامن موفقیت در قسمت درک مطلب نیست اما نقش بسزایی در این زمینه دارد. هرچقدر فرد دامنه‌ی واژگانی قوی‌تری داشته باشد با لغات جدید کمتری در متن روبرو می‌شود و این امر زمینه ساز آرامش ذهنی و افزایش اعتماد بنفس او خواهد شد. به همین منظور سعی کنید با بهترین راه‌های یادگیری لغت آشنا شده و دامنه‌ی واژگانی خود را تقویت کنید.

همچنین فراموش نکنید که درک متون انگلیسی بدون تسلط بر دستور زبان امری تقریباً امکان ناپذیر است. پس باید در کنار تقویت دامنه‌ی واژگانی خود، گرامر انگلیسی را هم بخوبی یادگرفته و آن را دائماً بکار ببرید. جالب است بدانید که بسیاری از زبان آموزان با وجود داشتن دامنه‌ی واژگانی مناسب و تسلط قابل قبول بر گرامر، همچنان در قسمت درک مطلب مشکل دارند و دلیل این امر عدم آشنایی با تکنیک‌های متن خوانی است. در اینجا می‌خواهیم به بررسی این تکنیک‌ها پرداخته و تاثیر هر یک را بررسی کنیم.

اسکن کردن متن  

اسکن کردن متن یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های متن خوانی است که در موفقیت در قسمت درک مطلب بسیار به ما کمک خواهد کرد. به یاد داشته باشید که بکار بردن این تکنیک بین یک تا دو دقیقه طول می‌کشد. برای اسکن کردن متن ابتدا عنوان آن را خوانده و به مدت 30 ثانیه به آن فکر کنید. مثلاً اگر عنوان متن در مورد وال‌ها است از خود بپرسید ” من در مورد وال‌ها چه میدانم”؟ مهم نیست که اطلاعات شما در مورد وال‌ها چقدر است. مهم این است که با پرسیدن این سوال ذهن خود را به کاووش وادار می‌کنید و در نتیجه آمادگی بخاطر سپردن اطلاعات جدید در مورد وال‌ها را به دست می‌آورید. همین می‌توانید از خود بپرسید ” این متن می‌خواهد چه اطلاعاتی جدیدی در مورد وال‌ها به من بدهد”؟ پس از 30 ثانیه تفکر در مورد عنوان متن، جملات ابتدایی و انتهایی هر پاراگراف را بخوانید. این کار به شما کمک می‌کند برداشت نسبی از محتوای متن به دست بیاورید. به یاد داشته باشید که با خواندن این جملات قرار نیست که تمام متن را بفهمید.

اسکن کردن همچنین به یافتن اطلاعات جزئی در متن به شما کمک خواهد کرد. به عنوان مثال اگر سوالی درمورد تاریخ تولد شخص خواصی است، نیازی نیست که متن را از ابتدا تا انتها بخوانید. تنها کافی است به سرعت متن را اسکن کرده و نام آن شخص را در متن بیابید.

خواندن سوالات قبل از خواندن متن

پس از خواندن جملات ابتدایی و انتهایی هر پاراگراف، به سراغ سوال‌ها بروید. هر سوال را با دقت تمام بخوانید. فراموش نکنید که هر سوال یک یا چند کلید واژه دارد. شما باید این کلید واژه‌ها را علامت گذاری کرده و در متن به دنبال یافتن آن‌ها یا کلمات مترادفشان بگردید. به سوالی که در زیر آمده است دقت کنید.

The heaviest whales weigh up to 

سوال از ما می‌خواهد طبق متن وزن سنگین‌ترین وال‌ها را پیدا کنیم. بنابراین هنگام خواندن چنین سوالی، باید کلمات heaviest و weigh را علامت گذای کنیم تا وقتی در متن به آن‌ها برخوردیم به دنبال جواب این سوال بگردیم. تشخیص کلمات کلیدی هر سوال کاری بسیار آسان است و نیاز به تمرین چندانی ندارد. اگر بتوانید کلمات کلیدی درست را در هر سوال پیدا کرده و علامت گذاری کنید، گام بزرگی در پیدا کردن پاسخ‌ها برداشته‌اید. فراموش نکنید که در این مرحله نیازی نیست که گزینه‌های موجود در زیر هر سوال را بخوانید. تنها باید سوالات را خوانده و کلمات کلیدی هر سوال را مشخص کنید.

خواندن متن

شما برای خواندن یک متن استاندارد تقریباً 20 دقیقه وقت دارید. اگر دو تکنیک بالا را به درستی بکار برده باشید، تقربیاً 15 دقیقه از زمان شما باقی مانده است. در این مدت شما هم باید متن را خوانده و هم باید سوال‌ها را پاسخ دهید. پس برای خواندن کل متن بین 8-10 دقیقه زمان دارید. پس یادتان باشد که باید تمرکزتان بالا و سرعت خواندنتان معمولی باشد. در اینجا دو مدل متن خوانی وجود دارد که هر دو به یک اندازه کاربردی هستند. برخی از اساتید زبان معتقند که پاراگراف‌ها باید به ترتیب خوانده شوند. برخی دیگر اما اعتقاد دارند که پاراگراف‌ها باید به ترتیب طولشان خوانده شوند. به این معنی که اول پاراگراف‌های کوتاه و سپس پاراگراف‌های بلند خوانده شوند. شما می‌توانید هر دو روش را به صورت تناوبی امتحان کرده و روشی که برایتان موثر‌تر است را انخاب کنید.

در هر صورت هر پاراگراف یک یا دوبار باید خوانده شود. هنگام خواندن هر پاراگرف به دنبال کلمات کلیدی که در متن مشخص کرده‌اید باشید. مطمئناً در هر پاراگراف یک یا چند کلمه‌ی کلیدی خواهید یافت که شما را به جواب می‌رسانند. البته همانطور که اشاره کردیم گاهی ممکن است در سوال یک کلمه‌ی کلیدی بکار برده شده باشد و در متن مترادف آن کلمه آمده باشد. به هر حال، هر گاه که یکی از کلید واژه‌های مشخص شده را پیدا کردید، به قسمت سوال‌ها بروید و سوالی که در آن کلید‌واژه‌ی مدنظر بکار رفته است را مجدداً بخوانید. این بار پس از خواندن سوال، گزینه‌های آن را هم خوانده و سپس به متن مراجعه کنید. جمله‌ایی که کلید واژه در آن بکار رفته و جملات قبل و بعد آن را بخوانید. با این کار، در اکثر مواقع، پاسخ سوال مد نظر را پیدا خواهید کرد.

پس از خواندن یک پاراگراف، همین کار را برای دیگر پاراگرف‌ها انجام دهید. در اینجا لازم است که چند نکته را بخاطر بسپارید.

• ترتیب سوالات مطرح شده ، معمولاً اما نه همیشه، منطبق با ترتیب پاراگراف‌های متن است. یعنی پاسخ سوال دوم به احتمال زیاد در سه پاراگراف اول است. اما این امر همیشگی نیست. این امرمخصوصاً در آزمون آیلتس رعایت نمی‌شود.
• در برخی از پاراگراف‌ها پاسخ هیچ سوالی وجود ندارد. اینکه متن شما 6 پاراگراف داشته باشد و در پایان 6 سوال طرح شده باشد به این معنی نیست که با خواندن هر پاراگراف شما باید به جواب یک سوال برسید. ممکن است با خواندن یک پاراگراف به جواب دو سوال برسید اما با خواندن پاراگراف بعدی به جواب هیچ‌یک از سوالات دیگر نرسید.
• برخی از سوالات استنتاجی بوده و نیازمند نتیجه گیری منطقی شما هستند. این بدان معنی است که پاسخ مد نظر صراحتاً در متن ذکر نشده، اما با کنار هم قرار دادن برخی از اطلاعات موجود در متن می‌توان پاسخ درست را فهمید. به عنوان مثال متن به شما میگوید فلان شخص در سال 1968 به دنیا آمد. در جایی دیگر از متن می‌خوانید که او در سال 2006 از دنیا رفت. حال ممکن است سوال از شما بخواهد سن آن شخص را بنویسید. شما با یک محاسبه‌ی ساده می‌توانید سن این شخص را بیابید.
• سطح سختی برخی از سوال‌ها بالاتر از سوال‌های دیگر است و شما نباید بیش از اندازه برای چنین سوال‌هایی وقت بگذارید. اگر احساس کردید چنین سوالی در متن وجود دارد، آن را رها کرده و سراغ سوال دیگر بروید. پس از اینکه مابقی سوالات را جواب دادید و در صورتی که زمان داشتید، مجدداً سعی کنید به آن سوال پاسخ دهید.
• هیچ سوالی را بدون پاسخ نگذارید. در هر امتحانی که نمره‌ی منفی وجود ندارد، سعی کنید حتی اگر جواب درست را نمی‌دانید یک گزینه را بطور شانسی انتخاب کنید.

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم چند تکنیک کاربردی برای بهبود عملکرد در قسمت درک مطلب به شما معرفی کنیم. برای اینکه این تکنیک‌ها موثر واقع شوند، باید مدام متون انگلیسی خوانده و این تکنیک‌ها را بر روی آن‌ها پیاده کنید. همچنین به یاد داشته باشید که مدل سوالات آیلتس و تافل با هم متفاوت است. بنابراین جدا از تکنیک‌های معرفی شده در بالا، تکنیک‌های دیگری هم هستند که مختص یکی از این دو آزمون بوده و در مورد دیگیری کاربرد چندانی ندارند. در مقالات آینده به بررسی این تکنیک‌ها خواهیم پرداخت.